Kentsel peyzaj düzenleme çalışmalarının en önemli elemanlarından biri yeşil alanların oluşturulmasında kullanılan bitkilerdir (Koç 1977)[1]. Bu alanların içinde yer aldığı bölgenin iklimi, ışık, sıcaklık, yağış, nem, buharlaşma ve rüzgar gibi faktörleri ile bitki yaşamını etkilemektedir. Her bitkinin çeşitli iklimsel özelliklere karşı tolerans düzeyi farklılık göstermektedir (Dilaver 2001)[2]. Buna göre iklimsel faktörler ve koşullar, kentsel yeşil alanlarda kullanılacak bitkisel materyalin seçiminde belirleyici olmaktadır. Günümüzde, bitki yaşamını, kentsel yeşil alanlarda kullanılan bitki topluluklarının durumunu ve dolayısıyla bu alanların kent ekolojisine ve kentsel yaşam kalitesine etkisi üzerinde belirleyici olan süreçlerden birisi de iklim değişikliğidir.

İklim değişikliği sürecinde Türkiye’nin karşı karşıya kalacağı öngörülen sorunların başında, su kaynaklarında azalma ve buna bağlı yaşanabilecek kuraklık gelmektedir (Öztürk 2002)[3]. Belirtilen bu sorunun ortaya çıkaracağı tabloya, güncel ve deneyimleşmiş bir örnek olarak 2007 yılında yaşanan kuraklık ve su sorunu verilebilir. 2007 yılında yaşanan kuraklık ve yaz aylarındaki kavurucu sıcaklık, canlı yaşamını pek çok boyutta olumsuz etkilediği gibi Ankara’daki kentsel yeşil alanlarda da yıkıcı etkileri olmuştur. Bu dönemde “büyük miktarlarda su kullanımı gerektiren klasik peyzaj düzenleme yaklaşımıyla oluşturulan mevcut yeşil alanların hemen hemen tamamı su kullanımının kısıtlandığı birkaç ay içerisinde büyük zarar görmüştür” (Barış 2007)[4]{C}. Bu durum, kentsel alanlarda peyzaj düzenlemelerinde yüksek miktarlarda su kullanımı gerektiren bitkiler yerine, su ihtiyacı az olan ve kuraklık koşullarına dayanıklı bitki türlerinin kullanımı gerekliliğini gündeme getirmektedir.

Ancak mevcut durumda Ankara’daki kentsel yeşil alan düzenlemesi çalışmalarında, iklim değişikliği ve kuraklık konularını dikkate alan uygulamalara ve önlemlere, kentteki yeşil alanların düzenlenmesinden sorumlu belediyeler ve belediyelerin süs bitkisi ihtiyacını karşılayan özel üreticiler tarafından yeterince yer verilmemektedir. Yeşil alanlarda kurak ortam koşullarına dayanıklı olmayan ve Ankara’nın doğal bitki örtüsünde yer almayan bitkiler kullanılmaktadır. Bu durumun önemli nedenlerinden biri söz konusu ilgi gruplarının iklim değişikliği, iklim değişikliğine uyum ve iklim değişikliğinin etkileri ile başa çıkma sürecinde yapılabilecek çalışmalar konusunda yeterince bilgi ve farkındalığa sahip olmamalarıdır. Oysa Ankara’nın da içinde yer aldığı Orta Anadolu Bölgesi’nde doğal bitki örtüsünün step karakterinde olması, kuraklık koşullarına dayanıklı ve estetik özellikleri ile kentsel peyzaj düzenlemelerinde kullanılabilecek doğal bitki türleri açısından önemli bir avantaj sağlamaktadır. Doğal koşulların sağladığı bu avantaj iklim değişikliğinin etkilerine uyum çalışmaları kapsamında, kentsel yeşil alan düzenlemelerindeki uygulamalarda değerlendirilebilir. Bu kapsamda, step örtüsünün kayalık, taşlık ve kurak ortamlarında yer alan doğal bitkilerin üretimine ve adaptasyon çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır. Belirtilen sorunlara çözüm üretmek amacıyla, proje kapsamında, Ankara Kenti’nin yakın çevresinde doğal olarak yer alan Genista sessilifolia DC. (Boyacı katır tırnağı), Colutea cilicica (Yabani Sinameki, Patlangaç), Cotoneaster numuleria (Dağ muşmulası), Rhus coriaria (Sumak) ve Viburnum lantana (Tüylü kartopu) türleri yetiştirilecek ve Çankaya İlçesi’nde belirlenen parklarda kullanılacaktır.

{C}[1]{C} Koç, N., 1977. Orta Anadolu Bölgesinin Kurağa Dayanıklı Yer Örtücü BAzı Önemli Doğal Çalı ve Çok Yıllık Otsu Bitkilerinin Peyzaj Mimarisi Yönünden Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. TÜBİTAK Tarım ve Ormancılık Grubu Kurak Bölge Araştırmaları, No:9, Ankara, s. 75.

{C}[2]{C} Dilaver, Z., 2001. Ayaş Beli ve Çevresi Doğal Bitki Örtüsü Örneklerinin Peyzaj Mimarlığı Çalışmalarında Kullanılabilirliğinin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı.

{C}[3]{C} Öztürk, K., 2002. Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 47-62.

{C}[4]{C} Barış, M.E., 2007. Kurakçıl Peyzaj, Bilim ve Teknik, 478, s. 24-26, TÜBİTAK..

Detaylı bilgi için:

Proje Koordinatörü Semiha Demirbaş Çağlayan This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Proje Asistanı Gülin Özdemir

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

ile iletişime geçebilirsiniz.